Hafıza Oyunları: Zihinsel Gelişim İçin Faydalı Uygulamalar (Mini Yazı)

Başlığa fazla aldırmayın, senaryosu yazılamamış bir Hollywood filmi gibi duruyor. Umarım hepiniz çok iyisinizdir. Bir süredir Covid-19 ile cebelleşiyorum. Kalemi elime yeni alma fırsatım oldu. Yazıları bir süreliğine yoldan çıkaracak ve farklı konular hakkında da mini yazılar adını verdiğim bir seriye başlayacağım. Sitede yoğun olarak teknik konulardan ve nootropiklerden bahsettim. Ancak göz ardı edilmemesi gereken bir husus, bir ya da birkaç takviye alarak zihin yapınızın, hayatınızın değişmesini beklemenin gerçekçi olmayacağıdır. Bu takviyeler / nootropikler daha çok araca konulan yakıt gibi düşünülmelidir. Güzergahınız belirli ve aracınız çalışabilir vaziyette olursa, yakıtın bir anlamı olur.

Bu yazıda bizzat kendim de deneyimlediğim zihinsel gelişime faydası olduğu kah çalışmalarla kanıtlanmış, kah kişisel deneyimlerimle pekiştirilmiş bazı yöntem ve uygulamalardan bahsedeceğim.

Cambridge Brain Sciences

indir (4)

Bu site hem zihinsel gelişim için adeta fitness egzersizleri sunuyor hem de süreci takip etmenize olanak tanıyor. Elbette, paralı üyelik almadığınız taktirde bu takibin çerçevesi çok dar. Siteye giriş yaptığınız günden bugüne kadar olan gelişiminizi göremiyorsunuz, sadece bir haftalık sonuçlarınız elinize geçiyor. Site, zihinsel performansınızı üç ana başlıkta inceliyor; Sözel, Matematiksel/Rasyonel ve Hafıza . Aslında oyunların/testlerin hepsi oldukça basit, belirli bir süre içerisinde ne kadar çok yaparsanız belirli bir puan alıyorsunuz. Bu puanlar bir formül dahilinde hesaplanıp size genel bir C-Skoru veriyor. Diğer kullanıcılara nazaran performansınızın ne düzeyde olduğunu da kıyaslamalı gösteriyor.

Peki bu bir ölçüt mü? Bana sorarsanız değil, ancak kullandığınız nootropiklerin ya da yaptığınız hayat tarzı değişikliklerinin skorunuza etki ettiğini çok net söyleyebilirim. Uykusuz olduğum zamanlar, egzersiz yapmadığım günler ya da çeşitli nootropik bileşenleri kullandığım günler skorum artıp/azalıyor. Ben zihinsel performansımı uzunca bir süre bu site aracılığıyla takip etmiştim. Dezavantaj yaratabileceği nokta ise muhtemel “kendi kendini gerçekleştiren kehanet” etkisi. Misal, bazı egzersizlerde çok iyi değilsiniz ve hafıza puanınız o gün düşük geldi, bu durumda kendinizi “bugün benim hafızam çok kötü” düşüncesine koşullamanız, basit bir alışveriş listesini bile aklınızda tutamamanıza sebep olabilir.

indir

Meditasyon

Meditasyonun faydaları hakkında belki daha sonraları detaylı ve uzun bir yazı yazabilirim. Ancak kısaca söylemem gerekirse, meditasyon özellikle de farkındalık (mindfulness) meditasyonunun sınırlı sayıda keşişin gerçekten yaptığı, süs balığı gibi ofislere (şimdilerde zoom’a) hapsolmuş beyaz yakalıların su katılımış bir halini icra ettiği, kapitalizminse bütün bunlardan kar ettiği anlamsız bir uğraş olarak düşünen kişi sayısı çok fazla. Fakat, araştırmalar bunun tam tersini iddia ediyor. Özellikle deneyime açık olma, kendini kabullenme gibi iç dünyamıza ait olguları zenginleştirdiği ,ehilleştirdiği gibi, odaklanma, öğrenme ve hatta nörojenez gibi “mekanik” faaliyetlere de katkı sağlıyor. 1 2 3

Yani meditasyon hem beyninizi hem de zihninizi besleyen ve geliştiren bir aktivite. Üstelik yapmanız gereken tek şey pozisyon alıp nefes alışverişlerinize odaklanmak. Evet söyleyince kulağa çok kolay geliyor ancak bunu 10 dakikadan fazla yapabilen çok insanla karşılaşmadım. Şahsen aktif olarak yaptığım dönemlerde 35-40 dakika hatta boş isem 1 saate yakın meditasyon yaptığımı bilirim. Şimdilerde 15-20 dakika ile sınırlı. Bütün faydaları bir kenara, 5 yıldızlı otellerde sevdiğiniz insanlarla/ailenizle yapabileceğiniz en keyifli tatilden bile daha dinlendirici bir etkisi var kendi içinizdeki dünyanın, ülkenin hatta belki imparatorluğun kıyılarında dinlenmenin. Bu keyfi yaşadıktan sonra, ekonomik bir şekilde kafa izni alıp gündelik hayattan bir süre uzaklaşmanın yanı sıra, üzerine hayatın yükü binmemiş, doğum günü, bayram ya da 23 Nisan coşkusu yaşayan küçük bir çocuğun dingin ama bir o kadarda keskin ve coşkulu enerjisine sahip olmanın pratik bir yolunu bulmuş oluyorsunuz. İfade abartılı gelebilir, başlarda sadece gözleriniz kapalı oturuyormuş gibi hissedebilirsiniz ancak meditasyon da bir egzersiz çeşididir. Nasıl ki ağırlık antremanının ilk gününde ağır kilolarla çalışmanız mümkün değilse, meditasyona yeni başladığınızda başarısız olmanız ya da fayda görmediğinizi hissetmeniz de doğal. Ne derler bilirsiniz denemekten zarar gelmez!